De psychologie achter BDSM: ‘Haar kwetsbaarheid geeft mij een gevoel van macht’

Waarom wordt de één wild van een machtsspel in de slaapkamer, terwijl het de ander koud laat? Over die vraag buigen steeds meer wetenschappers zich. “Het praktiseren van BDSM gebeurt vaak vanuit een behoefte aan verbinding.”

Daar waar kinky seks in het verleden iets was waar je enkel in het geheim en achter gesloten deuren van mocht genieten, raakt BDSM tegenwoordig steeds verder genormaliseerd. In seksscènes van films en tv-series, in educatieve video’s op TikTok en als gespreksonderwerp bij seks- en relatietherapeuten: dat er meer smaken bestaan dan vanilla, daar zijn de meeste mensen inmiddels van doordrongen.

Zo ook in de wetenschap. De laatste jaren is er een opvallende toename te zien van onderzoeken over BDSM, met name binnen de psychologie. Zo ontstaat er langzaam maar zeker een beter beeld van hoeveel kinksters er werkelijk rondlopen, wie zij zijn en waarom de één wild wordt van een erotisch machtsspel terwijl het de ander koud laat.

Veruit de meeste wetenschappers zijn het er over eens dat iemands liefde voor BDSM simpelweg een seksuele voorkeur is. Daar kan ook Jeffrey zich in vinden. Hij omschrijft het als een seksuele voorkeur voor machtsdynamiek. “Het gevoel dat je alles bij iemand kunt doen wat je wilt, triggert me. De reactie zien op mijn handelingen vind ik daarbij heel prettig; het is een bevestiging dat ik de macht heb en zij niet. Als er sprake is van pijn, is de reactie vaak heftiger – en de ‘beloning’ voor mij dus ook.”

Als Jeffrey de dominante partij is in een BDSM-sessie, streeft hij ernaar dat de ander zich aan de pijn en aan hem kan overgeven. “Het gaat erom dat je een situatie creëert die daar veilig genoeg voor is.” Dat wordt ook benadrukt door seksuoloog Van Beek: “BDSM valt of staat met consent, met het kunnen aangeven van grenzen. Als het je lukt om de controle uit handen te geven in zo’n veilige setting, kun je op een dieper niveau een connectie met een ander ervaren. Het praktiseren van BDSM gebeurt dan ook vaak vanuit een behoefte aan verbinding.”

Als ‘switch’ heeft Jeffrey ook ervaring als onderdanige partij. “Ik kan er ook enorm van genieten om de controle juist helemaal los te laten en het te ondergaan. Dat ik geen kant op kan. Juist omdat het tegen mijn gevoel in gaat om alle macht uit handen te geven, vind ik dat geil.” Misschien, zegt Jeffrey, zit het in de menselijke natuur om opgewonden te raken van machtsdynamiek. “Biologisch gezien is er vaak één partij die een actieve rol moet aannemen tijdens de voortplanting en één met een meer passieve rol.”

Toch zit niet iedereen te wachten op een kinky rollenspel. Wat maakt dat de ene persoon wél een voorkeur voor BDSM heeft, en de ander niet? In een onderzoek uit 2022, uitgevoerd door een aantal Belgische universiteiten, wordt geconcludeerd dat BDSM-beoefenaars in algemene zin een aanzienlijk hogere behoefte hebben om sensatie op te zoeken. Dat herkent Jeffrey: “Ik hou van variatie, spanning en sensatie. Van dingen die een beetje gevaarlijk zijn. Als mensen me afraden om op reis te gaan naar een land omdat ze denken dat het er onveilig is, wil ik juist gaan.”

Volgens Van Beek kan een voorkeur voor BDSM ook pas later in iemands volwassen leven ontstaan. “In mijn praktijk zie ik vaak dat mensen reguliere seks in de loop der jaren niet spannend genoeg meer vinden, en behoefte krijgen aan meer zenuwprikkels. Zeker bij koppels die al langer samen zijn, kan er dan ruimte ontstaan voor meer experiment. Bijvoorbeeld door voor een open relatie te kiezen, of BDSM uit te proberen.”

Hoewel de representatie van BDSM in populaire cultuur en nieuwe wetenschappelijke kennis de drempel verlagen om dat experiment aan te gaan en er openlijk over te spreken, is het taboe nog niet helemaal verdwenen. Dat merkt Jeffrey ook: “Mijn vrienden weten wel dat ik als dominante partij aan BDSM doe, maar dat ik mij ook graag laat domineren, heb ik ze nooit verteld. Ergens ben ik toch bang voor een veroordeling.” Jammer, vindt Van Beek. “Minder stigma op BDSM zou voor iedereen goed zijn. Seksualiteit is en blijft een belangrijk onderdeel van onze mentale en fysieke gezondheid.”

Bron: NPO januari 2024