Rechter moet uitmaken of seksueel pijnigen mag

Alleen middels een door henzelf aangespannen proefproces kunnen de beoefenaars van sadomasochisme (SM) meer duidelijkheid krijgen over de mate waarin zij door de wet worden beschermd. In de Nederlandse strafwet staan meer dan voldoende artikelen om sadomasochisten aan te kunnen pakken, zelfs als beide partners toestemden in seksuele activiteiten waarin de één de ander pijn doet.

Tijdens de bijeenkomst ‘SM: een strafbaar feit’, liet de Haagse advocaat-generaal mr. A. Kaptein er zaterdag geen misverstand over bestaan: zelfs als SM-partners louter in hun eigen huis- of slaapkamer bezig waren, heeft justitie mogelijkheden tot vervolging. “Zoals u vast wel weet”, legde zij haar gehoor bestaande uit zo’n 100 leden van de SM-beweging uit, “is bijvoorbeeld verkrachting binnen het huwelijk strafbaar. Ook dat is een delict dat in privé-kring plaatsvindt.”

Ronduit gretig luisterden alle toehoorders zaterdag naar Kapteins toelichting op de strafwet. Waar de Nederlandse burger volgens SM-beoefenaars geen notie heeft van de inhoud van SM, zo bleken zij zelf weinig te weten van alle wetsartikelen op grond waarvan justitie kan vervolgen. Mishandeling, verkrachting, aanranding, dwang en zelfs dood door schuld kunnen tot arrestatie en veroordeling van SM-partners leiden, legde Kaptein uit. “Uw verweer dat het vrijwillig, in de huiskamer en zonder verwondingen gebeurt, zal u niet zonder meer kunnen helpen. Ook een dubbelhuwelijk of commercieel draagmoederschap, waarin beide partners toestemmen, is immers strafbaar.”

Omdat de wet bovendien geen omschrijving van sadomasochisme kent, bleek tijdens de discussie, heeft de SM-beweging ook geen houvast aan haar argument dat SM-handelingen in de regel onschuldig blijven.

Aanleiding tot de bijeenkomst was een uitspraak van het Europese Hof, die de Engelse regering in de zogenaamde ‘Spanner-zaak’ gelijk gaf. Op 19 februari bepaalde dit hof dat regeringen het recht hebben om sadomasochisten te straffen voor pijn die ze aan hun partners toebrengen. Ook het feit dat beide partners vrijwillig aan deze seksuele handelingen, waarbij de één pijn doet en de ander wordt gepijnigd, meedoen en er genot aan beleven, bleek voor het Europese Hof niet relevant. “Deze uitspraak heeft veel onrust opgeleverd, maar leidt nu ook tot een wereldwijde krachtenbundeling van SM-groeperingen. Hier in Nederland moeten we beginnen met uitleggen wat sadomasochisme is, binnenkort beginnen we een voorlichtingscampagne, onder meer richting Eerste en Tweede Kamer”, concludeerde organisator J. Happe zaterdag. Happe is één van de oprichters van de zogenaamde Spanner Groep Nederland (SGN), een bundeling van zes Nederlandse SM-organisaties, zoals de vereniging Mannen en Sado-Masochisme en de leer/SM-groep van het COC.

Samen willen deze organisaties lering trekken uit wat de Engelse SM-scene is overkomen: een keiharde vervolging door justitie, die op haar beurt werd gesteund door een overheid die zich maar al te graag met SM-praktijken in de huiskamers bemoeit. Onder de code-naam ‘Spanner’ startte de Engelse politie in 1989 een onderzoek onder 300 SM-beoefenaars, van wie er uiteindelijk 16 werden veroordeeld. Drie veroordeelden spanden hun zaak aan bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, omdat zij vonden dat de regering hun recht op privacy had geschonden. Eén van deze drie overleed aan een hartaanval voordat hij de voor hem teleurstellende uitspraak kon vernemen. “Het hof oordeelde zelfs dat de staat het recht heeft om regels te stellen ter bescherming van de volksgezondheid. Ernstige verwondingen of letsels horen echter helemaal niet bij SM, ook in de Spanner-zaak was van geen enkele verwonding sprake”, stelt Happe.

Waar de zaal hoopte dat het in Nederland niet zo’n vaart zou lopen, maakte Kaptein duidelijk dat justitie een dergelijke garantie nooit zal kunnen en willen geven. “Met uw liefhebberij blijft het oppassen geblazen. SM staat nu niet ter discussie, maar één schandaal kan genoeg zijn om de stemming te doen omslaan.”

Bovendien kan ook een politiek klimaat altijd veranderen, erkende Kaptein. Net als het drugsbeleid de afgelopen jaren harder is geworden, kan dat ook gebeuren met SM. “Stel dat bijvoorbeeld blijkt dat SM-liefhebbers onder jongeren gaan werven, of dat er een verband met de handel in video’s wordt ontdekt, dan kan justitie vanaf morgen gaan vervolgen.”

Bron: Trouw 1997