Zen door de zweep? Zo werkt meditative flogging
Veel parallellen met de Middeleeuwen zijn de afgelopen coronaweken aan bod gekomen: quarantaine, zondebokken, angst, grote sterftecijfers. Maar schrijver Jan had niet gedacht een herhaling van flagellantisme aan te treffen, oftewel: jezelf afranselen.
Een van de fascinerende aspecten van de middeleeuwse pestepidemie die tussen 1347 en 1351 in Europa woedde, waren de flagellanten. Deze zelfgeselaars sloten zich 33 dagen aan bij grote optochten waarin ze van plek naar plek liepen, onder leiding van een meester. Gehuld in witte gewaden hielden ze dan drie keer daags een speciale ceremonie waarin ze zich met een zweepje afranselden.
Waarom? Historici zeggen: met hun gedrag deden de flagellanten boete, en imiteerden ze het lijden van Christus die, voor Hij werd gekruisigd natuurlijk ook werd afgeranseld. Maar Christus zorgde er met zijn offer wél voor dat de mens daarna in een nieuwe wereld leefde. Ook veel Middeleeuwse flagellanten dachten volgens sommige historici dat ze, door hun eigen lichaam en leed in de strijd te gooien, een radicale en mystieke omwenteling van de gang van zaken op aarde konden bewerkstelligen. Die mystieke revolutie vond niet plaats; het Koninrijk Gods is nog steeds niet op aarde geweest.
Aan deze zaken moest ik denken toen een vriend me wees op het bestaan van de praktijk van de 58-jarige advocaat Erik de Vos, die zich ook Mag Ela noemt. Mag Ela houdt in zijn praktijk sessies waarin hij meditatief geselt: vrij zachtjes met touwen, zwepen of stokken op het lichaam kloppen, tot je in een andere staat van zijn komt (het Parool publiceerde in februari 2020, vóór de Nederlandse corona-uitbraak, een mooie reportage over hoe dat voelt).
In tegenstelling tot die middeleeuwse geselaars heeft deze praktijk volgens Erik niets met boetedoening en leed te maken, maar het heeft wel degelijk te maken met het bereiken van een nieuwe wereld. Wie is deze mysticus en waarom denkt hij dat geselen voor iedereen een waardevolle ervaring zou zijn? Daarover vertelde hij me aan de telefoon.
Hoe werkt het slaan?
“Ik ontvang allerlei mensen in mijn praktijk, van halverwege de twintig tot in de zestig jaar oud. We beginnen de sessie met zoveel of weinig kleren aan als degene die geslagen wordt maar wil – hoewel ik nog maar eens benadruk dat dit niet om seksualiteit draait. Ik begin dan met het lichaam van de ander een beetje vast te houden, ik breng het lichaam in stelling. Dan begin ik met het slaan en het kloppen met touwen en de zweepjes. Dat gaat in golven, van heel zacht tot stevig, en dan weer terug naar zacht. Ik ga door totdat ik het gevoel heb dat iemand in een meditatieve, woordeloze staat is gekomen. Wanneer het klaar is zwijgen we, en neemt de ander die ervaringen mee terug de wereld in, terug naar haar of zijn eigen leven.”
Lees verder op NPO
