Voormalig SM-meesteres krijgt X-geslacht in paspoort

Leonne Zeegers dacht vorig jaar oktober rustig een nieuw paspoort op te halen. Maar bij het gemeentehuis werd de Bredase opgewacht door veertien cameraploegen en tal van fotografen. Lachend: ,,Had ik dát geweten, dan was ik even naar de kapper gegaan.” 

Na twee jaar procederen bij de rechter kreeg Leonne als eerste Nederlander een genderneutraal paspoort. Geen ‘M’ of ‘V’ bij het geslacht, maar een ‘X’. Het nieuws ging de wereld over. ‘The first gender-neutral Dutch citizen’, kopte de Britse krant The Guardian. Nu, bijna een jaar later, zit Leonne Zeegers (58) aan tafel in haar woning aan de Academiesingel, uitkijkend op het Park Valkenberg. De Bredase – kleurige blouse, opgestoken haar, pareloorbellen – draait een sigaret. ,,Mijn goede gewoonte”, zegt ze lachend. 

Leonne: ,,Wie op straat iets vervelends zegt, kan beter buiten handbereik blijven. Anders lees ik je de les.Ik ben geboren met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken. Mijn ouders lieten me niet opereren – ‘God heeft het zo bedoeld’ – en registreerden me als man, Leon. Het eerste moment dat ik me anders voelde, was in mijn kleutertijd. Op een zaterdagavond zat ik in bad met mijn twee oudere zussen. Een van hen zei: ‘je hebt iets tussen je benen, je bent een jongetje’. Ik identificeerde me als kind altijd met mijn zussen en buurmeisjes.”

Leonne Zeegers is op 1 maart 1961 geboren in het Limburgse Swalmen. Zeegers volgde onder meer een psychotherapeutische opleiding. Werkte in de vastgoedwereld, runde een reisbureau, was uitsmijter en barvrouw bij een café en draaide een beruchte SM-zaak in Breda. In haar tijd als man kreeg ze een zoon. Nu probeert Leonne een ‘rustig leven’ te leiden; ze zorgt voor haar pleegkind, is vrijwilliger bij de voedselbank en helpt anderen met een X-wens. 

Leonne: ,,Ik ging tot twintig jaar geleden door het leven als man. Had alles wat mijn hartje begeerde. Een zoon, mooi huis, dikke auto’s. Maar het klopte niet. Na een paar jaar reizen over de wereld en een zoektocht naar mezelf, wist ik het. Binnen een paar weken ging ik van man naar vrouw. Ik slikte hormonen waardoor mijn borsten – die ik eerder geamputeerd had – terugkwamen. Liet me opereren bij een kliniek in België. Mocht ik uit vierhonderd neo-vagina’s kiezen.” Lachend: ,,Ik heb de Mercedes gekregen.”

,,Via mijn werk bij Dragshowbar Lellebel in Amsterdam rolde ik in de wereld van SM. Ik had alle technieken voor een meesteres al in huis. Ik reed als kind pony; wist hoe ik een zweep moest hanteren. Door mijn opleiding tot verpleegkundige kende ik de medische SM-technieken, bijvoorbeeld met injectienaalden. Ik draaide in Breda jarenlang Club Paradise met twaalf meesteressen. Die periode heeft wel mijn ogen geopend. Ik wilde niet meer kiezen tussen man of vrouw. Het laatste deel van mijn leven wilde ik terug naar hoe ik ooit geboren ben: er weer tussenin.”

,,Ik ben genderfluïde. Het hangt ervanaf hoe mijn pet staat. De ene dag heb ik zin om heel stoer te doen of mijn krachten te meten, meer zoals een man. De andere dag voel ik meer een vrouw, laat ik mijn lieve en zorgzame kant zien. En soms voel ik me geen van beide. Ik wil aangesproken worden met Leonne, want dát ben ik. Als iemand toch ‘hij’ of ‘zij’ gebruikt, raak ik daar niet overstuur van. Ik ben ook heel pragmatisch. Mijn zoon krijgt een kindje en vroeg laatst: wil je opa of oma zijn? Ik koos voor opoe.”

,,Ik studeerde in 2007 een jaartje rechten. Las over een zaak van een vrouw die een genderneutraal paspoort wilde. Dat was toen administratief niet mogelijk. Ik kon aannemelijk maken dat ik met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken geboren ben, dacht: ik probeer het nog eens. Samen met de officier van justitie en een deskundige wist ik de rechtszaak breder te trekken. Dat het niet alleen iets medisch is, maar je je ook man noch vrouw kunt voelen.”

Levert zo’n paspoort beperkingen op?

Leonne: ,,Ik merk er niets van. Ben vorig jaar zonder problemen naar Turkije gereisd. Daar denken ze zelfs ruimer over dit onderwerp dan de meeste Nederlanders. Je vindt er ook beroemde dragclubs.”

Leonne, je bent nu zo’n beetje het boegbeeld van de X. Hoe is dat?

,,Ik heb altijd het advies van mijn ouders gevolgd: als je iets anders doet dan het gangbare, moet je het voor jezelf houden. Anders kun je veel negativiteit over je heen krijgen. Dat is de reden dat ik in de eerste interviews niet herkenbaar op de foto wilde. Totdat de intersekse vereniging tegen me zei: wist je dat er 85.000 mensen in Nederland zoals jij zijn? Door in de picture te komen, kan ik het maatschappelijke proces versnellen. Ik doe het niet voor mezelf, al vind ik het wel leuk om af en toe in het middelpunt te staan. Soms is het lastig; ik ben me er bijvoorbeeld heel bewust van dat mijn familie al die publiciteit niet leuk vindt.”

,,Mijn ouders vinden het prima hoe ik leef – zo ben ik geboren – maar, zeggen ze: je hoeft het toch niet zo uit te dragen? En mijn zoon, die heel actief is in Breda, krijgt steeds reacties als ik ergens te zien ben.”

Na de zaak van Leonne Zeegers zei staatssecretaris Raymond Knops genderneutraliteit wettelijk mogelijk te willen maken. Dat zou betekenen dat iemand die een X wil dat niet individueel hoeft af te dwingen bij de rechtbank. Begin dit jaar kwam Knops hierop terug; hij wil de (internationale) ontwikkelingen afwachten. Op aandringen van de Tweede Kamer en belangenorganisaties werkt de staatssecretaris nu toch aan een onderzoek naar de mogelijkheden van afschaffing van verplichte geslachtsregistratie. Volgens de belangenorganisaties voelt circa 4 procent van de Nederlanders zich niet thuis in de categorie ‘man’ of ‘vrouw’.

Sinds 1993 mogen kersverse ouders de keuze voor een geslacht uitstellen als niet duidelijk is of het kind een jongetje of meisje is. De regel is dat er na drie maanden opnieuw wordt gekeken in welke categorie de baby thuishoort, of dat het geslacht onbepaald, X, blijft. Hoe vaak er sindsdien voor een X is gekozen, is niet bekend. 

Bron: deStentor 2019